موج رفتار هیجانی به بورس سرازیر شد/ ریسک‌پذیرها دست به کار شدند

شاخص کل بورس و اوراق بهادار امسال را با روندی مثبت آغاز کرد و طی پنج روز کاری که از آغاز سال تاکنون داشته است، از رقم ۶۲ هزار و ۵۳۲ واحد به ۶۵ هزار و ۷۲۸ واحد رسید. البته روند افزایش و مثبت بورس از آخرین روزهای سال گذشته شروع شده بود.

برخی کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه سال ۹۴ را سالی مثبت برای بورس کشورمان می‌دانند و معتقدند که امسال با توجه به نتایج مثبت مذاکرات و صدور بیانیه هسته‌ای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه با امید بیشتری فعالیت خواهد کرد. این در حالی است که بازار سرمایه سال ۹۳ را با روندی منفی پشت سرگذاشت و فعالان این بازار امیدوارند سال ۹۴ سالی پر رونق و سوددهی برایشان باشد.

کاهش نرخ سود بانکی، بسته و بازگشایی نماد پالایشگاه‌ها در بورس، تغییرات مدیریتی و غیره همگی در سال گذشته بر بازار سرمایه کشورمان تاثیرگذار بود و همواره این بازار را با تلاطم مواجه کرد. به طوری که شاخص کل بورس در اولین روزهای سال ۹۳ با روندی نزولی آغاز به کار کرد و این روند تا هفته آخر هم ادامه داشت.

اما بازار سرمایه امسال را با روندی صعودی آغاز کرد و همین انگیزه و امید دوباره‌ای را به بازار سرمایه منتقل کرده است. به طوری که طی روزهای کاری در نوروز امسال، چهار میلیارد و ۴۲۳ میلیون سهم و حق تقدم به ارزش هفت هزار و ۳۴۶ میلیارد ریال در بورس اوراق بهادار تهران معامله شد. در این مدت، سه میلیارد و ۷۹۷ میلیون سهم به ارزش ۶ هزار و ۳۷۲ میلیارد ریال به صورت خرد و بلوک مورد داد و ستد قرار گرفت.

با توجه به شرایط ایجاد شده مسوولان سازمان بورس معتقدند که سهامداران نباید بدون تحلیل سرمایه‌گذاری کنند. در این شرایط مدیران بورسی تصمیماتی را برای بهبود وضعیت بازار سرمایه اتخاذ کرده‌اند که از جمله آنها افزایش تامین مالی، عرضه‌های اولیه، تسهیل در افزایش سرمایه شرکت‌ها و نیز صندوق‌های پروژه و فروش اختیاری و استقراضی در بورس است که زمینه توسعه بازار فراهم می‌ کند.

اما نگرانی دیگری که در حال حاضر وجود دارد این است که بورس از رفتارهای هیجانی به دور باشد و با توجه به اینکه احتمال توافقات بیشتر نیز وجود دارد و این امر ممکن است که بر روی رفتار سهامداران تاثیر گذار باشد، بهتر است که سرمایه‌گذاران با احتیاط و بدون ریسک و هیجان اقدام به خرید و فروش کنند، کما‌اینکه به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر دست به کار شده‌اند.

محمد فطانت رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه کاهش تورم و شروع به فصل رونق در اقتصاد، نشانه‌های مثبتی است که به بازار می‌رسد، گفت: شرایط پیش رو می‌تواند انتظارات مثبتی را ایجاد کند.

او افزود: به عنوان نظر شخصی و خارج از سمت رئیس سازمان بورس، با توجه به وضعیت تمام نمادها از جمله پالایشگاه‌ها و تعادل قیمت‌های نفت، فلزات، سنگ آهن و برداشت جامعه از فضای مثبت سیاسی، روند به سمتی است که، ریسک سیستماتیک نسبت به سال گذشته کاهشی است و با اتفاقاتی درسیستم بانکی از جمله کاهش نرخ های سود سپرده بانکی ۲۲ درصد و بالاتر، تاثیر مستقیم خود را در کاهش ریسک سیستماتیک، رشد P/E بازار و افزایش سود آوری صنعت بانکی در بورس، خواهد داشت.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این مطلب که آیا نتیجه برآیند پیش‌بینی‌ها برای سال ۹۴ مثبت است؟ بیان کرد: تلفیق این عوامل، کاهش تورم، شروع به فصل رونق در اقتصاد طبق آمارهای موجود، نشانه‌های مثبتی است که به بازار می‌رسد. خصوصاً اینکه قیمت سهام، ارزش جایگزینی آنها، بازده و مقایسه آنها در مورد یک شرکت خاص در منطقه و دنیا و همه عواملی است که در تحلیل مورد توجه هستند و وضعیت ما را نسبت به سال ۹۳ درشرایط بهتری قرار می‌دهند. در مجموع شرایط پیش‌رو می‌تواند انتظارات مثبتی را ایجاد کند.

او در مورد مهمترین دستاورد سال ۹۳ اظهارداشت: مهمترین نکته‌ای که به عنوان یک درس از سال گذشته می‌توان گرفت، این است که جایگاه بازار سرمایه برای سیاستگذاران و بخش‌های مختلف کشور بسیار ارتقا پیدا کرده و به اهمیت این بازار و کارکردهای توسعه ای آن در کشور و جایگاه آن در انعکاس مستقیم آثار تصمیم‌گیری‌ها توجه بیشتری شود و در راس کانون توجهات مردم شاخص بورس قرار گرفت. سال ۹۴ به لحاظ آماری سال سختی است کاهش قیمت نفت و تاثیرات آن روی بودجه نشان می‌دهد باید با درایت و تدبیر بیشتری سال ۹۴ را در بخش‌های واقعی اقتصاد جلو ببریم.

فطانت در مورد اینکه جلسه‌ای که برای اولین بار با حضور چهار عضو ارشد اعضای کابینه دولت برگزار شد چه پیامی و دستاوردی داشت؟ گفت: بخش عمده تلاش‌هایی که توانستند بازار را به خوبی تشریح کنند و نقش آن را برای همه و حتی مسوولان تبیین کنند، مرهون اصحاب رسانه هستیم.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: جلسه‌ای که با حضور اعضای کابینه و نمایندگان ارشد مجلس، از جمله حجت‌الاسلام ابوترابی نائب رئیس اول مجلس، سیف رئیس کل بانک مرکزی، طیب‌نیا وزیر اقتصاد، نعمت‌زاده وزیر صنعت و معدن و تجارت، زنگنه وزیر نفت و نمایندگان مجلس برگزار شد، نشان داد که خود را در مقابل مطالبات مردم پاسخگو می‌دانند و در عین حال برای رفع مشکلات آمادگی دارند.

او با اشاره به توجهات وزیر نفت به بازار سرمایه گفت: درصد اصلی دغدغه‌های وزیر اقتصاد بازار سرمایه است و بسیاری از رفع ابهامات و مشکلات نهان و آشکار، حاصل تلاش‌های شخص وزیر اقتصاد است و به وضوح می‌توان گفت، رئیس کل بانک مرکزی در جلسات و محافل مختلف تلاش بسیاری در جهت بهبود فضای بازار سرمایه داشته اند و رابطه خوبی بین بازار سرمایه، سیستم بانکی و بانک مرکزی وجود دارد. در راس این حمایت‌ها نظر بسیار مثبت معاون اول رئیس جمهور به بازار سرمایه است که همواره شاهدیم تمام اقدامات و کوشش‌های لازم را برای رفع موانع بازار سرمایه دارند.

فطانت در پاسخ به این سوال که درحال حاضر بورس رفتار هیجانی ندارد و به نوعی خود را با بخش واقعی اقتصاد تطبیق داده است. برای بازار فقط توافقات هسته‌ای کافی نیست به نظر شما سازمان باید چگونه برای جذابیت معاملات بورس (از جمله کاهش کارمزد ها و ...) اقدام کند؟ تصریح کرد: تلاش همه در راستای ارتقاء اهداف بازار است اما، اینکه این ارتقاء بازار در جهت بهبود قواعد معاملات چگونه همراه شود یک بحث دائمی و مستمر است.

او اضافه کرد: برای ارتقاء بلوغ بازار و برای جلوگیری از رفتارهای هیجانی از هر فکری استفاده خواهیم کرد و در جهت رفع معایب و ایجاد مزایا برای بازار با کمک اصحاب رسانه فعالان بازار و همه صاحب نظران تمام تلاش خود را مصروف خواهیم کرد.

همچنین محمد جمالی کارشناس ارشد بازار سرمایه کشورمان درباره افق پیش روی بازار سرمایه در سال ۹۴ گفت: به نظر می‌رسد بعد از افت شاخص و افت قیمت‌ها در سال گذشته بازار هم اکنون به مرحله قابل اتکا رسیده باشد که از این پس و به دنبال نتیجه‌ای که از مذاکرات اعلام شد، شاهد اخبار و رخدادهایی باشیم که بازار سرمایه را به یک روند صعودی سوق بدهد. برداشته شدن تحریم‌ها یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند بازار سرمایه را با رونق همراه سازد.

او افزود: برقراری رونق در هر بازاری نیاز به اقدامات کوتاه‌مدت و بلند‌مدت به صورت توامان دارد که همزمان با اجرای اقدامات کوتاه‌مدت به عنوان راه‌حل‌های مسکنی، اقدامات ساختاری نیز انجام گیرد. برای بهبود بازار هم باید کارهای کوتاه‌مدت و هم کارهای بلند مدت انجام شود. از جمله اقدامات کوتاه‌مدت می‌توان به عملکرد دولت و مجلس در خصوص شفاف‌سازی برخی ابهامات صنایع اشاره کرد و از طرفی سازمان بورس پیگیر است تا با رفع این ابهامات اعتماد به بازار سرمایه برگردد اما آثار کارهای زیرساختی بعد از دو سه سال نمود پیدا می‌کند.

جمالی در ادامه به شرایط بازار در سال گذشته اشاره کرد و گفت: سال گذشته بازار تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند خوش‌بینی بیش از حد به نتایج مذاکرات هسته‌ای، تصمیمات مجلس در خصوص مباحث خوراک پتروشیمی ها، بهره مالکانه، عوارض صادراتی، مالیاتی، سیاست‌های انقباضی و رکودی ناشی از تحریم‌ها قرار داشت که افت قیمت جهانی نفت و به دنبال آن کاهش قیمت محصولات اساسی مانند پتروشیمی، فلزات معدنی نیز رخ داد.

او با بیان اینکه حدود ۷۵تا ۸۰ درصد بازار بورس و فرابورس ایران تحت تاثیر حرکات قیمتی جهانی هستند، اظهار داشت: پتروپالایشی، فلزی، سنگ آهنی‌ها و هلدینگ‌های فعال در این صنایع سال خوبی نداشتند. وقتی قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند فارغ از کارهایی که دولت برای جبران کسری بودجه انجام می‌دهد این صنایع از روندی که درجهان شکل گرفته متاثر می‌شوند.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به مجموعه عوامل رکود بازار سرمایه در سال ۹۳ گفت: مجموعه‌ای از عوامل داخلی که در اختیار حاکمیت و دولت است و عوامل که خارج از اختیار مسوولان است به عنوان ریسک سیستماتیک افت و خیزهای زیادی را در بازار سال گذشته رقم زد.

او درباره افق پیش روی بازار سرمایه در سال ۹۴ گفت: به نظر می‌رسد بعد از افت شاخص و افت قیمت ها در سال گذشته بازار هم‌اکنون به مرحله قابل اتکا رسیده باشد که از این پس و به دنبال نتیجه ای که از مذاکرات اعلام شد، شاهد اخبار و رخدادهایی باشیم که بازار سرمایه را به یک روند صعودی سوق بدهد. برداشته شدن تحریم ها یکی از عوامل مهمی است که می تواند بازار سرمایه را با رونق همراه سازد.

جمالی ادامه داد: هم اکنون بانک‌ها به این تصمیم رسیده‌اند که نرخ بهره را کاهش بدهند و خیلی از بانک ها جدی با وجود مشکلاتی که دارند سعی می کنند که نرخ بهره را پایین بیاورند چون با ادامه این روند خودشان به مرور دچار مشکل و زیان عملیاتی می شوند و ادامه آن برای بانک ها امکان پذیر نیست و از طرف دیگر قیمت نفت به ارقام مناسبی رسیده و حتی برآوردها حاکی از افزایش آن تا سقف ۷۰ دلار در سه ماهه پایانی ۲۰۱۵ است.

مدیرعامل تامین سرمایه آرمان به عملکرد سال گذشته دولت و مجلس اشاره کرد و گفت: یکی از وظایف دولت و مجلس ایجاد زمینه توسعه اشتغال و سرمایه‌گذاری است و چنانچه بخواهیم شاهد رونق کسب و کار باشیم باید سرمایه‌گذاری توسعه پیدا کند و توسعه سرمایه‌گذاری مشروط به ایجاد یک فضای با ثبات و بلند‌مدت است که سرمایه‌گذاران بتوانند برای بلند مدت خود تصمیم‌گیری کنند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تصمیمات مثبت در خصوص مهلت پنج‌ساله برای کیفی سازی پالایشی‌ها و تدوین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها برای یک افق ۱۰ ساله و کاهش عوارض بهره مالکانه، آزاد سازی صادرات و رفع برخی محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های صادراتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به برون رفت از شرایط رکود بازار سرمایه کمک کند.

او خاطر نشان کرد: با حذف تحریم‌ها، همکاری مستقیم و بدون مانع منجر به کاهش هزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران می‌شود و می‌توانند مانند گذشته در قالب ال‌سی مدت دار یا یوزانس مواد اولیه محصولات مورد نیاز را از خارج تهیه کنند تا نبود نقدینگی و فشاری که روی بنگاه‌هاست کم شود و سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه‌ها تامین شود که همه این اقدامات نشان می‌دهد در یک مسیر رو به بهبود در فضای کسب و کار حرکت می‌کنیم.

جمالی به ضرورت توجه به تجربه موفق بورس‌های دنیا پرداخت و گفت: در حالیکه تجربه بورسی ما به نیم قرن نمی رسد اما تجربه دنیا به یک سده یعنی دو برابر تجربه ما می‌رسد و این راهی که ما می رویم آنها ده‌ها سال است که رفته اند ما باید از تجربه آنها بیاموزیم که وقتی دچار مصائب ما شدند چه کردند و چطور توانستند تلاطمات را برطرف کنند.

او تصریح کرد: بازارگردان‌های قوی در بورس های دنیا نوسانات بازار را می‌گیرند و قیمت سهام را به سمت ارزش ذاتی هدایت می‌کنند و نگه می‌دارند اما در ایران بازارگردان واقعی و جدی نداریم که چرایی‌اش باید بررسی شود تا شاهد حضور بازارگردان به معنای واقعی در بازار باشیم نه اینکه فقط اسمی به عنوان بازارگردان شنیده شود اما حرکت جدی از آنها دیده نشود.

منبع: مهر